Jij en je tuin(tje) zijn een stuk van de klimaatoplossing! Door je tuin of terras als een stukje natuur in te richten, heb je niet alleen een aangename plek om te vertoeven, je draagt ook bij aan een beter klimaat. Het belangrijkste doel van een klimaatrobuuste tuin is om zo weinig mogelijk water te laten ontsnappen naar de riolering. Water in de tuin houden doe je door te ontharden en te vergroenen. Een gezonde bodem werkt als een spons: hij neemt water op en geeft het tijdens droge zomers weer af aan de planten.
Om hitte, droogte en wateroverlast in de toekomst te bestrijden, zijn twee maatregelen nodig: vergroenen en ontharden. Deze tips helpen om meer ruimte te creëren voor inheems groen, regenwater en biodiversiteit.
Beperk de oppervlakte gazon
Beperk de grasoppervlakte in je tuin. Maai minder frequent, laat het gras wat langer en hou enkel de looppaden kort. Een graslandje met biobloembollen of bloemenweide zijn vrolijke alternatieven voor een klassiek saai gazon. Koop geen robotmaaiers want die verminken egels.
Plant een boom
Bomen zijn natuurlijke airco’s! Ze koelen dankzij de schaduw van de kruin, maar ze slaan ook water op. Bij warm weer verdampen ze dat water. Zo verkoelen bomen zichzelf. Ook jij, je tuin en je huis genieten mee van de koelere omgeving. Kies een boom op maat van jouw tuin.
Kies inheemse bomen, struiken en planten die bloeien
Planten ‘van hier’ zijn beter aangepast aan de lokale omstandigheden. Ze bieden een thuis voor vogels, insecten en allerlei dieren.
Vergroen je gevel of balkon
Klimplanten tegen de gevel zijn één van de gemakkelijkste oplossingen voor meer groen. Ze zijn interessant voor insecten en vogels. Ze houden gevels droog en helpen isoleren. Bovendien vangen ze fijn stof op en temperen ze de effecten van wind, zon en geluid. Dat klimop de gevel zou aantasten is een fabeltje! Ook een balkon kan je vergroenen met potplanten en klimplanten die voor schaduw zorgen. Je kan ook kruiden en groenten kweken in potten.
Beperk verharding
- Voorzie je gesloten verharding, laat die dan afwateren naar dichtbij gelegen plantvakken.
- Kies zoveel mogelijk voor waterdoorlatende verharding, harde materialen waartussen tredplanten of lage planten groeien.
- Kiezel lijkt waterdoorlatend, maar is eigenlijk een vaste ondergrond waar bijvoorbeeld regenwormen niet door kunnen komen en waarin ze ook niets vinden.
- Voorzie zoveel mogelijk beplanting tussen verharding door: het oppervlak zal zo ook minder heet aanvoelen in de zomer.
- Sla regenwater op in je tuin: voorzie een wadi, een infiltratiegreppel of een regenwatervijver. Een regenwaterton of -put behoren ook tot de mogelijkheden.
Breek verharding uit en gebruik waterdoorlatende alternatieven
Op verharde oppervlakten kan het regenwater de grond niet insijpelen. Het kostbaar regenwater vloeit dan weg in riolen. Verharding bevordert droogte en wateroverlast! Gebruik verharding dus alleen waar dat echt nodig is. Hou rekening met de waterdoorlatendheid van materialen en ondergrond.
Sla regenwater op in je tuin
Geef ruimte en tijd aan regenwater om in de bodem te dringen. Zelfs door kleine hoogteverschillen aan te brengen, laat je het water na een hevige regenbui vloeien naar een plek waar het de tijd krijgt om in de bodem te trekken. Maak dus een poeltje, infiltratiegreppel, regenwatervijver of moeraszone in je tuin.
Laat afgevallen blad liggen
Een dikke laag blad geeft onkruid minder kans, stimuleert het bodemleven en isoleert de bodem tegen vrieskou. Naarmate het blad vergaat, maakt het de bodem rijker en voedzamer, als een spons die water vasthoudt.
Laat dood hout liggen of staan
Tal van dieren en planten zijn voor hun voortbestaan afhankelijk van dood hout. Een takkenril met dood hout zorgt voor heel wat leven. Egels en kleine zoogdieren komen er graag schuilen. Met een egel in de tuin krijgen slakken geen kans!
Laat droge bloemen of takken staan tot de lente
Verdroogde stengels en afgestorven materiaal bieden een winterse bescherming voor de plant. Versnipper de plantenresten in het voorjaar tussen de planten. Het is een natuurlijke bemesting en zorgt voor bodembedekking. Snoeisel kan je snipperen en composteren.
Maak een vogelbosje
Dit is een compact bosje waarin verschillende inheemse besdragende struiken en kleinere bomen vrij dicht bij elkaar staan. Vogels vinden hier een variatie aan bessen en insecten. Planten met doornen bieden ideale schuil- en nestgelegenheid. ’s Winters kan je bijvoederen. Zorg ook voor water voor de vogels om te drinken. En te baden!
Verwelkom hommels en bijen
Bestuivers zorgen voor onze voedelsvoorziening. Bijen hebben bloemen nodig met meeldraden en een stamper die goed bereikbaar is. Hommels hebben liever bloemen met een diepe kelk. Plant daarom bij voorkeur verschillende soorten met enkelvoudige bloemen die allemaal op een ander tijdstip bloeien. Zo hebben deze bestuivers het ganse jaar door nectar. Enkelvoudige bloemen zijn vlot toegankelijk voor alle bestuivers. Wist je dat ook wilg, linde, esdoorn en klimop belangrijke nectarbronnen zijn?
Maak een oase voor vlinders
Vlinders hebben nood aan bloemen om van te eten, planten om in te schuilen en verwilderde hoekjes om in te overwinteren. Ook hebben ze specifieke waardplanten nodig. Dit zijn planten waar ze hun eitjes in leggen en de jonge rupsen zich kunnen voeden.
Zorg voor laagjes in je tuin
Wist je dat een natuurlijk bos uit 4 lagen bestaat: dat zijn de boomlaag, struiklaag, kruidlaag en strooisellaag. Door de opbouw van een natuurlijk bos te imiteren, maak je jouw tuin gevarieerder en interessant voor jezelf en dieren. Bovendien heb je op die manier ook minder onderhoudswerk.
Zorg voor een gezonde bodem
In een gezonde bodem zit voldoende zuurstof en vocht, essentieel voor een gezonde plantengroei. Nuttige schimmels, bacteriën en allerlei kleine beestjes zoals regenwormen of pissebedden zetten organisch materiaal om. Zo krijgen planten voeding. Haal bodemlagen niet door elkaar: je kan beter woelen dan spitten.
Kies voor een levende tuinafscherming
Groene omheiningen bieden windbescherming, privacy, zuurstof en schaduw. Hagen, heggen, houtkanten of struikgordels zijn heel nuttig voor dieren. Dieren gebruiken deze lijnvormige elementen ook als verbindingsweg naar de beplanting van de buren of de omgeving. Zorg dat er doorgang is voor egels en padden naar de buren. Vermijd dure afsluitingen met platen of rasters.
Plant bodembedekkers
Bodembedekkers verhinderen dat ongewenste planten zich kunnen vestigen. Zo heb je minder onderhoudswerk.
Gebruik geen pesticiden of kunstmeststoffen
Deze brengen je tuin onnodig uit balans, zijn duur en hebben slechts een kortstondig effect. Zoek de oorzaak van de plaag en pas alternatieve maatregelen toe.
Maak een verloren tuinhoekje
Verzamel wat losse stenen, gebroken bloempotten, dakpannen, dun en dik hout kris kras in een hoekje. Hierin kunnen allerlei dieren zich verschuilen of komen overwinteren. Heb je het liever netjes? Maak dan een egelhuisje, bijenhotel of voederhuisje.
Buiten spelen is heerlijk
Je (klein)kinderen zullen je dankbaar zijn voor een natuurlijke tuin waar het leuk ravotten is. Vergeet de trampoline en maak plaats voor een wilgenhut of een leuke klimboom. Je eigen kamp maken in de tuin met een paar stokken en een oud laken garandeert uren en dagen speelplezier!
Geniet van je natuurlijke tuin
Minder gazon en langer gras, betekent minder maaien. Een losse heg is minder werk dan een strakke haag. Als je voldoende rekening houdt met de ruimte die volwassen bomen en struiken nodig hebben, heb je minder snoeiwerk. Zo heb je meer tijd voor jezelf en je familie. Vergeet geen plekje voor je hangmat of tuinstoel om te genieten van het buitenleven.