Lees meer over de Pauwelviering op Wikipedia.
De Pauwelviering, een authentiek folkloristisch feest, is sinds eeuwen vergroeid met Galmaarden, vooral met het gehucht Sint-Paulus. Over het ontstaan van de Pauwelviering bestaan verschillende legendarische verklaringen.
De meest aanneembare verwijst naar een legende uit 1382: na de plundering van Geraardsbergen bleven de doden in grote getale op de velden liggen zodat vele ziekten onder mensen en dieren ontstonden. Er woedde een vreselijke pest. Op het feest van Paulus' Bekering (25 januari) verscheen te midden van alle onheil een witte ruiter, die roggebroodjes uitdeelde. De mensen aten ervan en de pest verdween. De onbekende witte ruiter, aan wie men de redding te danken had, was de heilige Paulus, de dorpspatroon.
Het weggeven van de Pauwel
De eerste zondag van december worden de Pauwel (en Kinderpauwel) wegegeven door de Pauwelgilde. Nadien volgt een eerste rondgang en het gebed van de nieuwe Pauwel en z'n bendeleden in de Sint-Pauluskapel. Vervolgens gaan ze over tot het luiden van het klokje ter aankondiging van een nieuwe Pauwel (en Kinderpauwel) en het pluiken aan de kapel.
Met de sledde naar de molen
De eerste zaterdag na Nieuwjaar trekt men het Pauwelfeest definitief op gang. De Pauwel en z'n bendeleden lopen dan met de driewielkar vanuit het Sint-Paulusgehucht naar de Heetveldemolen om daar de rogge te laten malen tot meel die een week later moet dienen voor het rollen van de Pauwelbroodjes.
Meteen een eerste traditie die in ere wordt gehouden.
Rollen en bakken van de Pauwelbroodjes
Op zaterdag, een week nadat ze de rogge naar de Heetveldemolen hebben gebracht, worden de Pauwelbroodjes gerold in de grote schuur van de Pauwelhoeve samen met de Pauwelbende (en de Kinderpauwel). Iedereen is dan van harte welkom, want vele handen maken immers het werk licht. En die hulp is nodig, want er worden duizenden Pauwelbroodjes gerold.
's Avonds volgt dan 'het zetten van de neven' waarbij de Pauwel van het vorige jaar de macht overdraagt aan de nieuwe Pauwel. Met een meeldoop in de baktrog en na het zingen van het aloude Pauwellied wordt de avond afgesloten.
Op de volgende dag, zondag, worden de eerste Pauwelbroodjes gezegend in de Sint-Pauluskapel met aanwezigheid van de Pauwel en zijn Apostels. Deze broodjes zullen worden meegenomen op de verschillende bedeltochten.
Wist je dat de rogge die gebruikt wordt voor de Pauwelbroodjes wordt geteeld op Galmaardse bodem?
De Pluiktochten
Een week voorafgaand aan de Pauwelviering, op zaterdag, gaan de Apostels van de Pauwelbende op bedeltocht doorheen Geraardsbergen en deelgemeenten om het grote Pauwelfeest te kunnen organiseren.
Een week later, na hun biddende rondgang en het vereren van Paleken in de Pauwelkapel, gaan de Pluiken op zaterdag voor Pauweldag op Pluiktocht in Galmaarden zelf en omliggende gemeenten. Je kan dus zelf meehelpen deze eeuwenoude geplogenheden levend te houden door de Pluiken aan te moedigen met een kleine bijdrage.
De Pauwel zelf bedelt niet. De Pauwel, vergezeld van enkele bendeleden, vertrekt op zijn beurt te paard op Pauweltoer. Dit om de bevolking uit te nodigen voor het grote feest dat daags nadien gepland staat. ‘s Avonds staan de overige bendeleden en helpers hun Pauwel op te wachten met een fakkel in de hand. Onder luid gepluik wordt hij onthaald in zijn lokaal.
De Pauwelviering
De Pauwelviering heeft sinds onheugelijke tijden elk jaar plaats op 25 januari, feest van Paulus' Bekering indien een zondag, zoniet de zondag erop volgend.
De Pauwelviering start met de Heilige mis in de Sint-Pauluskapel. In de namiddag volgt de Pauwelstoet met aansluitend de vaste geplogenheden op de Pauwelhoeve. Nadien volgt de broodjesworp aan de Sint-Pauluskapel met als apotheose de Gouden Pauwelworp.
Wist je dat de Pauwelviering te Galmaarden sinds 2016 is erkend als immaterieel Cultureel Erfgoed?
Dag van de Rekeninge
Van bij het begin tot op deze dag is de totale Pauwelviering grotendeels een mannenzaak geweest. Op de naviering komt daar verandering in. Traditie wil dat Pauwel en Apostels verschijnen vergezeld van een voorlopig of definitief lief of van beminde vrouw. Pauwel heeft zijn 'Paline' en elke Apostel zijn 'Aposteline' meegebracht. De ganse dag draagt de Paline de prachtige Pauwelhoed op het hoofd en de Apostelinnen houden de met een zijden bloem of lint bijgewerkte sabel van hun geliefde in de hand. Wie zonder lief op het appel komt betaalt een fles jenever.
Zingend en dansend brengt het jeugdig volk een bezoek aan de herbergen rond het gehucht. Spontaan worden zij onderweg uitgenodigd door Pauwelsympathisanten. Hun tocht gaat door straten en velden hier en daar zelf over een mesthoop... het leven is immers een kringloop van komen en gaan.
Het feestende jongelui verzamelt zich aan de Sint-Pauluskapel waar allen een biddende rondgang doen.
Het volkse feest eindigt waar het begonnen is, namelijk aan het Pauwellokaal, waar plaats gemaakt wordt voor een vrolijke feestpartij.
Ontroerd en weemoedig maar overgelukkig zal straks elkeen afscheid nemen. Om dit alles nooit meer te vergeten.
Wa goeëmen da goe volk va Gallemoeërn geven? PLOOJK!!! Wad eet da goe volk va Gallemoeërn verdinjt? PLOOJK!!! Paal en ploojk zijn van ons!
De reglementen van toepassing op de Pauwelviering voor de Pauwel en de Kinderpauwel kan je hieronder raadplegen.